Czy starożytni Egipcjanie byli w stanie wznieść monumentalne piramidy bez zaawansowanej technologii? Historia, archeologia i najnowsze odkrycia rzucają nowe światło na budowę najsłynniejszych grobowców świata.
Spis treści:
Nie ma chyba na świecie budowli, które wzbudzałyby większe zainteresowanie, ale i kontrowersje, niż Wielkie Piramidy w Gizie. Wielu poszukiwaczy sensacji wątpi, że 4500 lat temu zbudowali je starożytni Egipcjanie jedynie przy pomocy miedzianych oraz kamiennych dłut i młotków. Twierdzą oni nawet, że i dzisiaj nikt nie dysponuje ani taką technologią, ani narzędziami, które umożliwiłyby postawienie takich konstrukcji i dodają, że kamienne bloki noszą ślady obróbki mechanicznej.
SPRAWDŹ: Wózek w górach? W Bieszczadach to możliwe. Oto 3 szlaki idealne na rodzinne spacery
Wielkie Piramidy w Gizie
Budowle te znajdują się w Gizie – liczącym 3,1 mln mieszkańców mieście leżącym w sąsiedztwie Kairu. Po wykupieniu biletu wstępu można je zwiedzać indywidualnie lub w zorganizowanych grupach. Na miejscu zaś oferowane są przejażdżki na wielbłądach, w bryczkach i elektrycznych samochodach.
Już starożytni Grecy uważali Wielkie Piramidy za jeden z siedmiu cudów świata, zresztą jedyny zachowany do naszych czasów. W 1979 roku zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Kompleks ten składa się z trzech olbrzymich grobowców faraonów: piramidy Cheopsa, piramidy Chefrena oraz piramidy Mykerinosa, a także kilku mniejszych piramid i świątyń oraz jedynej tego typu rzeźby – tajemniczego wielkiego Sfinksa.
Kiedy powstały egipskie piramidy?
Egipskie piramidy wzniesiono za czasów czwartej dynastii, 2575 – 2465 r. p.n.e.
Najstarszy jest grobowiec faraona Cheopsa (Chufu), zbudowany ok. 2575 r p.n.e. Piramida stojąca pośrodku powstała ok. 2540 r p.n.e. Jest nieco mniejsza i należy do syna Cheopsa, Chefrena. Trzecia, znacznie mniejsza, jest grobowcem faraona Mykerinosa, wnuka Cheopsa. Zbudowana została ok. 2525 r p.n.e. Wszystkie piramidy mają kształt zbliżony do ostrosłupa o podstawie kwadratu.
Największą jest piramida Cheopsa, w starożytności znana jako „Horyzont Cheopsa”. Ma 147 metrów wysokości, piramida Chefrena osiąga wysokość 137 metrów, a Mykerinosa 65 metrów.
Każda z nich była częścią kompleksu grzebalnego, w którego skład wchodziła także świątynia i długi kamienny chodnik, który liczył nawet do kilometra długości. Uważa się, że kształt piramidy był kojarzony z zastygłymi promieniami słonecznymi, po których faraon wspinał się do Nieba.
Jak budowano piramidy
Do dziś nie poznano sposobu, w jaki starożytni Egipcjanie je zbudowali nie posługując się metalowymi narzędziami ani zwierzętami mogącymi dźwigać i ciągnąć wielkie kamienne bloki (dysponowali bowiem wtedy jedynie udomowionymi osłami).
Piramida Cheopsa składa się z przeszło dwóch milionów kamiennych bloków o masie 2,5 tony każdy. Jeszcze niedawno uważano, że transportowano je, ciągnąc po mokrym piasku, a podnoszono za pomocą równi pochyłych.
Ale w 2018 roku archeolodzy angielsko-francuskiej ekipy natrafili na schodkową rampę. Uczeni ustalili, że system do podnoszenia bloków składał się z centralnej rampy nachylonej pod kątem dwudziestu stopni i wykutymi w skale po jej obu stronach schodami i otworami. W te otwory wstawiane były mocne drewniane słupy, wokół których owijano sznury zaczepione do sań. Na saniach kładziono blok kamienny i ciągnąc za sznury, przesuwano sanie ku górze.
POLECAMY: Krzyż III Tysiąclecia. Miejsce modlitwy i… najdziwniejsza wieża widokowa na Podkarpaciu
Wewnętrzna część piramid jest zbudowana z wapienia pochodzącego z najbliższej okolicy. Wnętrze komory sarkofagowej wyłożone jest czerwonym granitem sprowadzonym z Asuanu, a zewnętrzna okładzina piramid została wykonana z białego wapienia z kamieniołomu w Tura, położonego po przeciwnej stronie Nilu.
Do dziś okładzina zachowała się jedynie w szczytowej partii piramidy Chefrena. Jednak do średniowiecza piramidy wyglądały inaczej niż obecnie. Były gładkie, białe i odbijały światło słoneczne. Jednak Arabowie po zdobyciu Egiptu pozbawili je okładziny zużywając ją na swoje budowle.
Kto wybudował piramidy?
W Gizie przy piramidzie w 1990 roku przypadkowo odkryto groby znajdujące się nawet tylko dziesięć metrów od miejsca pochówków faraona. Mają one około 4510 lat i, według naukowców, należą do robotników budujących piramidy. Ci zaś, jak twierdzą badacze na podstawie odnalezionych zapisków, byli ludźmi wolnymi, a nie niewolnikami, jak wcześniej uważano. Z racji pracy przy grobowcach władców byli zwolnieni z płacenia państwu podatków.
Robotnicy pochodzili z Delty Nilu i Górnego Egiptu. Z tych regionów każdego dnia do Gizy przychodziło 21 wołów i 23 owce. Na tej podstawie archeolodzy wyliczyli, że liczba robotników wynosiła około 10 tysięcy, a więc była dziesięciokrotnie niższa aniżeli sądził grecki historyk Herodot, który szacował ją na 100 tysięcy.
Grobowce władców Egiptu
Budowniczym największej piramidy w Gizie był faraon Khufu, bardziej znany pod greckim imieniem Cheops. Był on synem faraona Snerfu, wielkiego budowniczego piramid. W miejscowości Dahszur znajdują się trzy jego piramidy.
ZOBACZ TAKŻE: Wakacje z psem lub kotem? Sprawdź, o czym musisz pamiętać, zanim ruszycie w drogę
Cheops panował w okresie Starego Państwa, w połowie XXVI wieku p.n.e. Dokładna długość i lata jego rządów nie są znane – prawdopodobnie panował około 40 – 50 lat. Był władcą zjednoczonego Górnego i Dolnego Egiptu, eksploatował złoża turkusów i miedzi na Synaju oraz prowadził wojny na półwyspie Synaj i robił wypady do Nubii i Libii.
Miał wielu synów, ale bezpośrednim spadkobiercą został faraon Djadefre, który panował jednak bardzo krótko. Po nim na tron wstąpił jego brat Chefren, młodszy syn Cheopsa. Zbudował on drugą piramidę, a jego syn Mykerinos trzecią.
Obecnie naukowcy nie wątpią że Wielka Piramida jest dziełem Cheopsa. Świadczy bowiem o tym kartusz z imieniem władcy znaleziony w piramidzie w 1837 roku. Nie wiadomo jednak, czy ten władca w ogóle został w niej pochowany. Dotąd nie znaleziono jego ciała, ale możliwe jest, że zostało ono przeniesione lub zniszczone już w czasach antycznych i nigdy nie zostanie odnalezione.
